Метаболикалық синдром

Өткен ғасырдың соңғы онжылдықтарындағы және осы жүзжылдықтың басындағы көптеген зерттеулер жүрек - қан тамырлары ауруларының метаболикалық синдромның дамуымен себеп - салдарлық байланысын көрсетті. Метаболикалық синдром белдің көлемінің үлкеюімен (ерлерде 94 см - ден, әйелдерде 80 см - ден астам), қан қысымының көтерілуімен (с.б.б. 140/90 мм. және одан да жоғары), атеросклероз және оның асқынуына әкелетін аш қарынға қан плазмасындағы глюкозаның жоғары көрсеткішімен сипатталады. Метаболикалық синдромы бар науқастар қант диабетінің және жүректің ишемиялық ауруының әртүрлі формаларының жылдам дамитын қауіп тобына кіреді.

Метаболикалық синдромның таралуы күн санап өсуде. Халықаралық Диабет Федерациясының мәліметтері бойынша 2001 жылы әлемде метаболикалық синдроммен ауыратын 314 млн адам, 2006 жылы - 400 млн. адам, ал 2025 жылы 500 млн. адамға жетуі мүмкін деп болжайды. Дүниежүзілік Денсаулық Сақтау Ұйымы (ДДСҰ) метаболикалық синдромды «XXI ғасырдың індеті» ретінде сипаттайды. Оның таралуы ересек адамдардың 20 - 40 % - ын құрайды. Еуропа мен АҚШ елдерімен салыстырғанда Азияда семіздіктің төмен болуына қарамастан, метаболикалық синдромның таралуы айтарлықтай жоғары.

Метаболикалық синдром ұзақ уақыт бойы айқын клиникалық симптоматикасыз өтеді. Жиі жағдайда ауру асқынған кезде бірақ науқастар медициналық көмекке жүгінуге мәжбүр болады. Метаболикалық синдромды даму сатысының ерте кезеңдерінде анықтау өте маңызды. Метаболикалық синдромды емдеу арқылы қант диабетін, атеросклероз, жүректің ишемиялық ауруы және ми ишемиясының алдын алуға болады.

Метаболикалық синдромның негізгі факторлары: генетикалық бейімділік, майларды шектен тыс тұтыну және жүріс – тұрысы аз өмір салты болып табылады.

Метаболикалық синдромды емдеу салмақты, қан қысымының, зертханалық көрсеткіштерді қалпына келтіруге бағытталған кешенді емдеуді талап етеді.

Ас ішу тәртібі. Емделушілерге жеңіл сіңірілетін көмірсуларды (пісірілген ұн өнімдері, кәмпиттер, тәтті сусындар), фаст-фуд, консервіленген өнімдерді және тұтынатын тұздың мөлшерін шектеу қажет. Күнделікті тамақтану рационына жаңа піскен көкөністер, маусымдық жемістер, астық тұқымдастар, балықтың және еттің майсыз сұрыптары кіруі тиіс. Тағамды 5-6 рет азғантай порциямен ішу керек.

Физикалық белсенділік. Денеге түсетін ауырлық тұрақты болуы тиіс. Таңғы жаттығуларды жасап, күн сайын 60 минуттай (5-6 км жуық)  серуендеу пайдалы.

Дәрі - дәрмекті терапияны терапевт, эндокринолог және кардиолог тағайындайды. Дәрі - дәрмектер семіздікті емдеу, қан қысымын түсіру, майлар мен көмірсулардың алмасуын қалпына келтіру мақсатында қолданылады.

Метаболикалық синдромды уақтылы анықтау және емдеу өте маңызды. Синдромның алдын алу тиімді тамақтануды, зиянды әдеттерден бас тартуды және жүйелі түрде спортпен шұғылдануды қамтиды.